Waar zit ons geheugen?

Blauw trompetdiertje (bron: Protist Image Database)

Dat is niet zo moeilijk toch? Dat moet ergens in onze hersenen zitten, kan niet anders. De meeste wetenschappers en heel veel mensen geloven dat dit waar is. Dat heeft echter nog geen wetenschapper aan kunnen tonen, en dat is echt waar. Het klinkt misschien gek, maar het idee dat ons geheugen in de hersenen zit, is een geloof, geen wetenschappelijk feit.
Nogmaals, geen enkele wetenschapper heeft het aangetoond. Dat is raar,  terwijl we er eigenlijk allemaal vanuit gaan dat het zo is.
Men heeft taalcentra, bewegingscentra enzovoort in de hersenen benoemd en men gaat
er vanuit dat op die plekken de taal, beweging enzovoort wordt gegenereerd.
Hoe komt men daar nu bij? Wel, proeven laten zien dat als een proefpersoon bijvoorbeeld met taal bezig is, er verschillende hersengebieden actief worden. Daaruit concludeert men dat taal of beweging in die hersengebieden zit, even afgezien van wat dat nou precies betekent: er zitten.
Ook heeft men aangetoond (zegt men) dat de vrije wil een illusie is, want er gaan al signalen naar de vingertop van de proefpersoon, voordat die proefpersoon de beslissing heeft genomen op de knop te drukken. Dit wordt bijvoorbeeld gemeld in het boek van Swaab, "Wij zijn onze hersenen".
Dus mijn bewustzijn (en dat van jullie ook) bestaat niet, ik voer alleen maar uit wat mijn hersenen dicteren. En trouwens, dat "ik" uit de vorige zin klopt niet, evenals "mijn hersenen", want ik besta helemaal niet, er zijn alleen maar hersenen.
Het gevoel dat ik "ik" ben is een illusie, volgens Swaab en consorten.  Dit gaat natuurlijk in tegen elk gevoel dat ieder mens over zichzelf (en anderen) heeft.
Maar het klopt ook niet. Swaab's idee volgend kan Swaab helemaal niet zeggen dat hij heeft onderzocht en wetenschappelijk heeft aangetoond dat wij onze hersenen zijn, als hijzelf niet bestaat en hooguit de uitvoerder is van "zijn" hersenen. Toch?
Of Swaab moet de enige met bewustzijn zijn, terwijl de rest van de mensheid klakkeloos de hersenen volgt. Maar het is wel een heel erg onwetenschappelijk om zo'n uitzondering te postuleren.

Als tegelijkertijd bezig zijn met taal gepaard gaat met activiteit in bepaalde hersengebieden, stellen mensen als Swaab, dat die hersengebieden taal produceren.
Daar is echter geen enkel bewijs voor, dat heeft nog geen wetenschapper aangetoond. Het is het geloof dat gedachtes alleen door hersenen gemaakt kunnen worden. Er is nog niemand die ergens in de hersenen een gedachte heeft gevonden, zoals een bestand op een harde schijf.
Je kunt het dus net zo goed omdraaien: het feit dat ik me met taal bezighoud, zorgt ervoor dat deze gebieden in de hersenen actief worden. We zijn alleen niet gewend om zo te denken.
Maar er zijn redenen om aan te nemen dat het wel zo zou kunnen zijn.

Er bestaat een eencellig plantje, het blauwe trompetdiertje (zie de illustratie hierboven). Dit diertje slurpt zijn eten uit het water op met de trilharen aan het uiteinde van zijn trompet. Op het moment dat de trompet wordt aangeraakt op een ongevaarlijke manier, dan zakt het diertje ineen (van schrik, zouden wij zeggen), om daarna zijn trompet weer te ontvouwen.
Krijgt het weer zo'n aanraking, dan leert het dat die aanraking niet gevaarlijk is en reageert er niet meer op. Stroomt er een echt giftige stof langs, dan maakt het diertje zijn voet los en verdwijnt naar elders. Dit diertje leert dus duidelijk van ervaringen. Dat geleerde kan niet in zijn hersenen of zijn zenuwstelsel zitten omdat hij geen hersenen noch een zenuwstelsel heeft. Het is tenslotte een eencellig diertje.

Dus waar zit het geheugen van het blauwe trompetdiertje?